Środki ochrony roślin wykorzystywane są głównie w rolnictwie, gdzie pełnią istotną rolę w zapewnieniu stabilnych oraz wysokiej jakości plonów. Ograniczają także straty wywołane przez
szkodliwe organizmy. W mniejszym zakresie stosowane są również na terenach nierolniczych, głównie do zwalczania uciążliwej roślinności. Ze względu na ryzyko dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz
środowiska, ich użycie musi być zgodne z obowiązującymi przepisami i standardami bezpieczeństwa.
Obowiązek przestrzegania tych przepisów dotyczy wszystkich podmiotów – osób fizycznych, prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej – które stosują
środki ochrony roślin lub są ich posiadaczami. Dotyczy to również użytkowników profesjonalnych, czyli osób stosujących środki ochrony roślin w celach innych niż prywatne i niezarobkowe
(np. w ramach działalności rolniczej, leśnej lub gospodarczej).
Zasady stosowania środków ochrony roślin
Stosowanie środków ochrony roślin powinno opierać się na:
✓ zasadach integrowanej ochrony roślin,
✓ dobrej praktyce ochrony roślin – tzn. doborze odpowiednich preparatów, ich dawek oraz terminów zabiegów, przy uwzględnieniu lokalnych warunków oraz możliwości zastosowania metod biologicznych i mechanicznych.
Preparaty te należy stosować w sposób bezpieczny – tak, aby nie stanowiły zagrożenia dla ludzi, zwierząt oraz środowiska. Należy przeciwdziałać znoszeniu środków na tereny i obiekty niebędące
celem zabiegu oraz planować opryski z uwzględnieniem okresu, w którym ludzie będą przebywać na obszarze objętym zabiegiem
Kto może wykonywać zabiegi?
Zabiegi z użyciem środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby, które ukończyły odpowiednie szkolenie i posiadają
aktualne zaświadczenie o jego ukończeniu.
Zabiegi muszą być wykonywane przy użyciu sprzętu:
✓ przeznaczonego do aplikacji środków ochrony roślin,
✓ sprawnego technicznie i skalibrowanego,
✓ bezpiecznego dla ludzi, zwierząt i środowiska.
✓ sprzęt ten powinien być regularnie sprawdzany podczas obowiązkowych przeglądów
technicznych.
Obowiązek prowadzenia dokumentacji
Użytkownicy profesjonalni są zobowiązani do prowadzenia dokumentacji dotyczącej stosowanych środków ochrony roślin. Dokumentacja powinna zawierać:
✓ nazwę preparatu,
✓ datę i dawkę zastosowania,
✓ powierzchnię i rodzaj uprawy,
✓ powód wykonania zabiegu, jako element realizacji integrowanej ochrony roślin.
Dokumentację należy przechowywać przez minimum 3 lata. Obowiązek ten dotyczy także sytuacji,
gdy zabieg wykonywany jest przez firmę zewnętrzną.
Gdzie nie wolno stosować niektórych środków?
Zabrania się stosowania środków ochrony roślin zaklasyfikowanych jako szczególnie niebezpieczne dla zdrowia człowieka (m.in. toksyczne, rakotwórcze, mutagenne, szkodliwe dla rozrodczości) w
formie oprysku lub fumigacji przez użytkowników nieprofesjonalnych.
Ponadto, nie wolno ich stosować na terenach:
✓ placów zabaw,
✓ żłobków i przedszkoli,
✓ szkół podstawowych,
✓ szpitali,
✓ stref ochronnych „A” w uzdrowiskach i na terenach ochrony uzdrowiskowej.
Dozwolone środki i ich stosowanie
Można stosować wyłącznie te środki ochrony roślin, które posiadają zezwolenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi lub pozwolenie na handel równoległy. Preparaty muszą być stosowane zgodnie
z informacjami zawartymi na etykiecie – dotyczy to m.in. rodzaju roślin, zwalczanych agrofagów, dawek oraz liczby dozwolonych zabiegów.
Nie wolno:
✓ stosować środka na rośliny lub szkodniki nieujęte w etykiecie,
✓ przekraczać zalecanych dawek i liczby zabiegów,
✓ dopuszczać do znoszenia środka poza obszar będący celem zabiegu.
Aktualna lista dopuszczonych środków, ich etykiety oraz wyszukiwarka dostępne są na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Bieżące informacje dotyczące stosowania środków ochrony roślin, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony pszczół i innych owadów pożytecznych, można znaleźć na stronie Wojewódzkiego
Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Olsztynie: https://www.gov.pl/web/wiorin-olsztyn
Przestrzeganie przepisów dotyczących stosowania środków ochrony roślin – również na terenach
pozarolniczych – ma kluczowe znaczenie dla zdrowia publicznego, ochrony środowiska i bezpieczeństwa użytkowników. Racjonalne stosowanie tych środków przyczynia się do skutecznej
ochrony roślin przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka związanego z ich użyciem.
