Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Olsztynie postanowił, że w 2024 r. nie będzie prowadzony zbiór ślimaka winniczka Helix pomatia na terenie województwa warmińsko-mazurskiego.
W latach 2014, 2016 oraz 2019 na terenie województwa warmińsko – mazurskiego przeprowadzono monitoring występowania ślimaka winniczka, w którym określono maksymalny poziom pozyskania oraz wskazano propozycje działań ochronnych. Propozycje te zaopiniowała Regionalna Rada Ochrony Przyrody w Olsztynie.
Ze względu na zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej fauny oraz ochronę lokalnej populacji ślimaka winniczka wprowadzono limit pozyskania tego gatunku oraz określono przerwy w pozyskaniu. W ostatnich latach obserwujemy spadek pozyskanego tonażu tego mięczaka. W latach 2018-2023 pozyskano od 39 ton do 111,5 ton winniczków, podczas gdy w latach 2012-2013 zbiory wynosiły około 240 ton, a nawet 410 ton w 2011 r.
Wyniki porównawczych badań rozmieszczenia, liczebności, struktury wielkościowej i wiekowej populacji winniczka w województwie warmińsko-mazurskim, prowadzonych w latach 2014, 2016 i 2019, wykazały zmniejszenie się liczby stanowisk występowania i zagęszczenia osobników ślimaka winniczka. Stwierdzono jego zanik na kolejnych stanowiskach badawczych. Zmniejszyło się także średnie zagęszczenie na stanowiskach. Utrwaloną cechą populacji jest bardzo mały udział osobników dużych, czyli o średnicy muszli powyżej 37 mm. Wyniki monitoringów jednoznacznie wskazały na osłabienie populacji ślimaka winniczka w województwie warmińsko-mazurskim i konieczność jej ochrony. Planowane jest przeprowadzenie kolejnego monitoringu ślimaka winniczka w 2025 r.
Ślimak winniczek podlega częściowej ochronie gatunkowej na podstawie § 1 pkt 1 lit. b oraz § 3 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2022 r. poz. 2380). Dodatkowo, na podstawie § 1 ust. 1 lit. c oraz § 4 rozporządzenia w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt ślimak winniczek wpisany jest na listę gatunków objętych ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane. W przypadku ślimaka winniczka dozwolony jest ręczny zbiór osobników o średnicy muszli nie mniejszej niż 30 mm w okresie od dnia 20 kwietnia do dnia 31 maja.
Zezwolenia na pozyskanie gatunków objętych ochroną częściową na podstawie art. 56 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2023 r. poz. 1336, z późn. zm.) wydaje właściwy terytorialnie regionalny dyrektor ochrony środowiska. W związku z zaplanowanym wstrzymaniem pozyskania ślimaka winniczka oraz wykonaniem monitoringu, zezwolenia takie nie będą wydawane w latach 2024-2025.
W przypadku powzięcia informacji o nielegalnym prowadzeniu zbioru i punktu skupu ślimaka winniczka na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, należy takie przypadki zgłaszać bezpośrednio do właściwych miejscowo organów ścigania (policja, prokuratura). Bowiem zgodnie z art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody, kto bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do gatunków objętych ochroną, podlega karze aresztu lub grzywny. Orzekanie następuje na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
Komunikat w powyższej sprawie znajduje się również pod linkiem: https://www.gov.pl/web/rdos-olsztyn/pozyskanie-slimaka-winniczka-na-warmii-i-mazurach- wstrzymane
